Tijdens het leiderschap van Jacob Zuma heeft de ANC veel legitimiteit en stemmen verloren, vooral door corruptie en interne machtsstrijd. Tijdens het ANC congres eind 2017 werd Cyril Ramaphosa, eveneens vice-president, tot nieuwe partijleider gekozen. Afgelopen februari is Jacob Zuma afgetreden als president en werd Ramaphosa ook de nieuw president. In 2019 vinden de volgende presidentsverkiezingen plaats.
Daarmee is een einde gekomen aan het tijdperk Zuma. Het is nu aan de nieuwe leiders om ongelijkheid en corruptie van politici aan te pakken.
Nog tijdens het ANC congres kondigde Zuma – tot verrassing van iedereen – gratis hoger onderwijs aan. Daarmee kwam hij tegemoet aan de eis van de studentenprotesten maar zonder daarvoor zelf een oplossing te hoeven zoeken.
Deze stap is uiteraard goed nieuws en maakt de toegang tot hoger onderwijs ook voor iedereen uit arme of middenklasse families mogelijk. Het is nu aan de huidige regering om daarvoor geld vrij te maken ten koste van andere uitgaven of belasting verhoging, dus achteraf politieke keuzes te maken voor deze prioriteiten.
In mei was Russell Davies bij ons op bezoek en legde ons uit welke risico’s hieraan verbonden zijn. De overheidsorganisatie die de studie financiering uitvoert, NSFAS of National Students Financial Aid Scheme, heeft nu al grote problemen om de registratie en besluitvorming over aanvragen van de studiebeurzen goed uit te voeren en tijdig uit te betalen. In het oude systeem werd een gedeelte van het werk uitbesteed. Daardoor kon REAP fondsen voor beurzen aanvragen en administreren voor de door hen geselecteerde studenten uit arme rurale gezinnen. Deze manier van werken maakte het REAP mogelijk om de door hen geselecteerde studenten te ondersteunen met de studiefinanciering. In het nieuwe systeem moeten alle aanvragen direct door studenten bij NSFAS worden aangevraagd.
Deze wijziging heeft consequenties voor sommige programma’s van REAP en is op dit moment onderwerp van discussie over beleids- en strategie wijzigingen.
Het programma dat studenten ondersteunt met begeleiding, coaching en informatie zal echter niet veranderen. Met fondsen van het Tania Leon Studiefonds zullen ook in de toekomst jonge vrouwen worden begeleid om hun kansen op een succesvol doorlopen van een studie te vergroten.
REAP overweegt nu om studenten op een kleiner aantal universiteiten te steunen, universiteiten die voldoende divers zijn en toegang bieden voor arme en zwarte studenten en kwalitatief goed genoeg zijn om afgestudeerden een perspectief op de arbeidsmarkt te bieden. Door deze selectie kan REAP ook academische begeleiding aanbieden, een al langer gekoesterde wens. Bovendien zullen de studenten door REAP niet meer worden geselecteerd als ze nog op school zitten, maar pas als ze al met een overheidsbeurs zijn toegelaten op een universiteit of hoge school.
We zullen u in de nabije toekomst uiteraard op de hoogte houden van de ontwikkelingen rond deze veranderingen in Zuid-Afrika en REAP.